اخیراً در طراحیهای بعضی از دوستان متوجه شدم که بعضی از عناصر اساسی یک فرم رو به شکلی طراحی میکنن که واقعاً باعث گیج شدن کاربر میشه! این مسأله رو بیشتر در رابطه با چکباکسها و دکمههای رادیویی دیدم. جالب اینه که فکر میکنن این نوع طراحی، یک نوع خلاقیت هست و کارو زیباتر میکنه!
این صفحه رو در سایت Designer News یه نگاه بندازید:
اون کنترل "Remote Friendly" رو میبینین؟ به نظر میاد که یه دکمۀ رادیویی باشه، ولی خب رفتار یه چکباکس رو داره. یعنی مثل یه چکباکس عمل میکنه. به نظرم گمراهکنندهست! در واقع ما بار اول وقتی این کنترل رو میبینیم، به واسطۀ ضمیر ناخودآگاهمون انتظار عملکردی مشابه عملکرد استاندارد دکمۀ رادیویی رو داریم. استانداردی که از سال 1984 وضع شده، ولی خب یه کار دیگه داره انجام میده! این استاندارد هم میگه که دکمههای رادیویی دایرهای شکل یا گِرد هستند و چکباکسها مربعی شکل یا چهارگوش هستند.
یه نمونۀ دیگه رو از سایت Aeon Magazine ببینید:
کنترلهای "Daily" و "Weekly" شبیه دکمۀ رادیویی هستند، ولی رفتارشون و عملکردشون مشابه یک چکباکس هست. چون ظاهرشون شبیه کنترلی هست و عملکردشون شبیه یه کنترل دیگه، کاربر ممکنه به سادگی اشتباه کنه و به مشکل بر بخوره. ممکنه تصادفی هر دو گزینه رو انتخاب کنه! چون فکر میکنه داره از یه دکمۀ رادیویی استفاده میکنه، و انتظار داره انتخاب کردن یکی از این کنترلها، انتخاب قبلی رو پاک کنه. (کاری که دقیقاً یه دکمۀ رادیویی انجام میده).
حتی میتونه هیچ کدوم از گزینهها رو انتخاب نکنه، و در عین حال روی دکمۀ "Subscribe" کلیک کنه. آخه من واقعاً نمیدونم واسه چی یه همچین طراحی عجیبی انجام شده!
بعضی اوقات ظاهر بعضی چیزا هستن که به ما میگن قراره چه کار کنن. چون اونطوری برای ما شناخته شدن. مثلاً ما میدونیم که وقتی حرف "الف" رو روی صفحه کلیدمون میزنیم، قراره حرف "ا" واقعاً تایپ بشه، نه چیز دیگهای. این چیزیه که انتظار داریم انجام بشه. خلاف این، به این معنیه که صفحه کلید ما مشکل داره.
حالا در مورد عناصر فرمهای صفحات وب هم همینطوره. شکل این عناصر و المان ها به ما میگن که چه کار میکنن و چه شکلی باید ازشون استفاده کنیم. به همین خاطر هست که چکباکسها مربعی شکل هستند و دکمههای رادیویی دایرهای شکل. ظاهرشون فقط برای نمایش نیست! به ما علامت میدن که چه انتظاری ازشون داشته باشیم! یعنی در واقع باعث میشن که ما بتونیم به راحتی پیشبینیشون کنیم. حالا اگه یه دکمۀ رادیویی رو مربعی شکل کنیم مثل این میمونه که سمت کشیدن درب، بنویسیم "فشار دهید" یا سمت فشار دادن درب بنویسیم "بکشید"!
آخه چکباکسها که هیچوقت دایرهای شکل نمیشن!